Dù đã rất cố gắng nhưng tôi biết, cuốn sách trường ca của tôi mới chỉ đề cập được phần nào những vất vả, nỗi cay đắng, cùng sự cống hiến của những người nông dân cho xã hội. Còn bây giờ, tôi muốn được mang niềm vui và niềm cảm hứng ấy để gửi đến nhiều bạn bè của mình, đặc biệt là các bạn trẻ, mong sao niềm vui ấy sẽ được lan tỏa bởi câu chuyện nhỏ này.
Con đường lên Đại Lải khác chăng, chỉ là những vạt đồi sim, những dải đất trống đã bị san lấp, phủ kín bằng những ngôi nhà, những hàng quán, những khách sạn san sát. Nhưng cái dốc dẫn đến khu nhà nghỉ, thì vẫn còn đó. Khu tiền sảnh được cải tạo khang trang, bề thế hơn. Trước khu tiền sảnh, có một cái biển đề “Nhà sáng tác”. Nhưng bây giờ vắng vẻ, vì chưa có trại. Chỉ có khu nhà bếp, hay còn gọi là khu nhà ăn, có bóng dáng người.
Bác Phong rất thích chơi cờ, trong những ván cờ bác là người cực kỳ minh mẫn và thông minh. Bố tôi thường rủ bác đánh cờ để đánh thức phần quá khứ không bị méo mó trong bác và cũng giúp bác vực dậy trí nhớ của mình. Bố tôi thường giả bộ nói với bác Phong: “Anh em mình về lán nghỉ ngơi, chơi ván cờ chờ giặc đến nhé!”. Thế là đúng phóc của bác rồi . Bác nhìn bố tôi cười, đầu gật liên hồi ra chiều vui lắm.
Tài năng nào cũng cần có gốc là năng khiếu, dì Lựu tôi chả biết có chút tài bẩm sinh bắt ruồi nào không nhưng hễ nhắc đến chuyện bắt ruồi thì dân làng Chiện đều công nhận dì tôi tài thật. Từ đó những câu chuyện về cái tài đặc biệt của dì tôi cũng được lưu truyền, tất nhiên có thêm bớt, thêu dệt để tỏ lòng khâm phục, lâu dần những chuyện này thành huyền thoại là vậy.
Trước khi đi tù anh Hùng nói với tôi: “Quan thợ điện hết thời rồi. Cậu nên đi học điện tự động hóa. Sau này rất cần”. Bốn năm sau, khi tôi lắp đặt hệ thống tự động cho một dây chuyền nước giải khát lại phát hiện ra một việc khác. Nhà máy này mua lại dây chuyền làm bia hơi của Vĩnh Sơn bằng giá sắt vụn. Câu chuyện tôi kể trên đây sau này sáng tỏ.
Trời tảng sáng. Chị chủ nhà đứng lên khỏi bàn máy may. Chị cầm bộ đồ vừa may đến bên Hải: “Anh mặc vô…xem có vừa không”. Hải cầm bộ đồ, tay run run cảm động. Anh lùi ra phía cuối hành lang mặc bộ đồ mới. Anh cười nói như reo: “Đẹp quá! Cảm phiền chị thức suốt đêm”. Chị nói: “Bộ đồ kiểu này tôi may nhiều rồi, thành quen nên cũng lẹ”. Hải hỏi lại: “ Vậy cũng có người khách giống tôi may đồ kiểu này ở tiệm chị?”. Câu hỏi làm chị không sao trả lời được. Chị quay mặt đi, dấu vẻ mặt buồn rượi.
Và dù con đường có đi qua trực tiếp hay không trực tiếp, thì con đường còn có các ngả rẽ về các địa phương khác thuận lợi vô cùng. Những người con của Âu Cơ, Lạc Long Quân thế kỷ 21 đã và đang góp sức mình tạo nên những diện mạo mới cho quê hương đất nước, cho nơi mình sinh sống…
Có đi lần này tôi mới vỡ vạc thêm hóa ra hát Quan họ không đơn giản. Hát như trên các phương tiện thông tin đại chúng là kiểu hát đã cách tân, còn hát ở làng Diềm là hát theo lối cổ, chỉ có cặp hai người hát vo không nhạc, không phối âm phối khí như ta xem trên ti vi hay nghe đài.
Tôi nhìn nó, nó không nhìn tôi mà nhìn vào cành hoa đào. Đó là cành đào cuối cùng của tôi chiều nay, nụ hoa đang lớt phớt lẫn trong đám lộc xanh, là cành đào phai nhỏ nhất trong chợ đào cuối năm. Tôi hỏi dù đã biết câu trả lời “em bán vé số hả”, nó gật đầu, hình như lấy hết can đảm nó trả giá. “Em con năm chục anh bán cho em đi?”. Tôi nhíu mày “mà em mua làm gì chứ?”. Hỏi xong tôi biết mình hớ bèn cười trừ “vì anh thấy chưa ai bán vé số mà mua đào chưng Tết cả”.
Người Phúc Yên chưa và không bao giờ quên lịch sử và bản sắc văn hóa của cộng đồng dân tộc trong nghĩa vụ một công dân. Người Phúc Yên phát huy truyền thống bản sắc lịch sử, văn hóa thông qua những việc làm có nhân, có nghĩa, lòng trắc ẩn, tính tự tôn, cùng với lối hành xử quảng đại, nhẹ nhàng, tinh tế được dung nạp, duy trì, phát triển truyền nối qua từng thế hệ.