LÝ LUẬN - PHÊ BÌNH

 Tôi đã ám ảnh con số ba mà Khai đề cập trở đi trở lại trong cuốn Hư thực, "con mắt thứ ba của y được lặp đi lặp lại từ đầu cho tới cuối sách, khái niệm "ba đêm"... là câu kết của cuốn sách, và hình như chàng trai đất Hưng Yên sinh năm bảy ba chăng mà nên duyên nghiệp với con số ba trở đi trở lại như một ẩn ức nghệ thuật, để tác giả thăng hoa vung bút theo lối riêng của mình suốt hơn hai trăm cuốn tiểu thuyết Hư Thực.

Một bài thơ hay không phải là nói về cái gì, ở đâu, mà nhà thơ phải tìm ra được một cách nói riêng đặc trưng cho ngôn ngữ, tập quán, cách cảm cách nghĩ của con người và mảnh đất nơi đó. Tìm được một cách nói dung dị, đơn giản và có duyên khi viết về con người và vùng quê Kinh Bắc như Trần Anh Trang cũng đã là một cố gắng đáng ghi nhận.

Viết cho trẻ thơ câu chữ không thể dài dòng. Phải để cho trẻ thơ dễ đọc, dễ nhớ và từ đó yêu thích thơ. Câu chữ, vì thế phải ngắn gọn, tinh giản, có sức mạnh của sự bùng nổ (kiệm chữ, giàu ý). Thơ của Nguyễn Tùng Minh trong tập Kiến Con thường ngắn. Ông lựa chọn thể thơ 3 chữ (1 bài), 4 chữ (17 bài), 5 chữ (29 bài), 6 chữ (6 bài), phối hợp ngắn dài (1 bài). Đó là cách “đếm” có vẻ như rất thủ công của tôi.

Có lẽ đây là trường ca duy nhất mà tôi từng đọc của nữ Thiếu tá, nhà thơ Phạm Vân Anh viết về bộ đội Biên phòng trên đất liền, những người lính quân hàm xanh và đồng bào năm mươi tư dân tộc anh em sống ở miền phên giậu mang trong mình sứ mệnh cao cả và thiêng liêng ngày đêm canh giữ đất trời biên cương cho Tổ quốc từ thưở khai thiên lập địa ra đất nước Việt Nam.

   Trang phục truyền thống Mường không cầu kỳ như váy áo của dân tộc Dao, cũng không rực rỡ hoa văn như dân tộc Mông, nhưng váy áo Mường lại thể hiện được nét duyên dáng, tinh tế và dường như ẩn chứa sự dịu dàng kín đáo của người phụ nữ Mường. Chiếc khăn đội đầu - Khăn duyên minh chứng cho sự thủy chung của người phụ nữ là một trong những nét đặc trưng của bản sắc văn hoá dân tộc Mường. 

Vượt qua tất cả những thách thức, khó khăn đó, nhà thơ khởi viết bản trường ca này ngày 7 tháng 5 năm 2023 và hoàn thành ngày 20 tháng Ba năm 2024, chưa đầy một năm, kịp chào đón 70 năm chiến thắng Điện Biên đang tới. Một cường độ làm việc cao, rất cao với người viết đã vào tuổi ngoại 80.

   Muốn có được những bài thơ hay; bản thân người viết phải có một vốn sống thực tế, đi cùng với cái tâm trong sáng, có cái nhìn sâu rộng dưới nhiều góc cạnh, có con mắt sâu xa và ngòi bút sắc bén, dù bất kể trong hoàn cảnh nào cũng cần biết làm mới cái tôi hướng tới những gì tốt đẹp nhất.

Văn hoá ẩm thực của người Mường còn thể hiện giá trị độc đáo sâu sắc bằng việc quan tâm đến nết ăn uống của con người từ lúc còn nhỏ trong mỗi gia đình. Đó chính là nết ăn uống kính trên nhường dưới, đó là lòng hiếu khách và hạnh phúc khi được nhiều người quý mến và ở lại nhà ăn cơm.

Là một nhà báo kỳ cựu, nguyên Tổng biên tập các báo Nhi đồng, Họa mi, Nhà báo và Công luận cùng với những năm tháng cần cù xông xáo đi và viết, Vân Anh là cây bút khá sắc sảo, thâm nhập vào nhiều góc khuất của cuộc sống. Đọc truyện ngắn của chị nhiều khi cảm thấy ngộp thở và rất ám ảnh.