VĂN HỌC NƯỚC NGOÀI

   Hai năm trước khi Latchford qua đời, con gái của ông là Nawapan Kriangsak được thừa kế bộ sưu tập và hiến tặng toàn bộ cho Campuchia, bao gồm 125 món. Cô đã khởi xướng các cuộc thảo luận để trả lại toàn bộ bộ sưu tập được định giá 50 triệu USD để trưng bày tại Bảo tàng Quốc gia Campuchia với tên gọi Bộ sưu tập Latchford.

Tất cả bởi vì phải vô cùng khó khăn để có được nó. Chỉ khi vượt qua rừng rậm và nhiều con sông, người ta mới có thể đến được cửa vào Sơn Đoòng, sự im lặng bị phá vỡ bởi tiếng gầm rú dữ dội của dòng sông ngầm Rào Thương. Xuống đó cũng không dễ dàng - xuống 80 mét. Bạn không thể làm gì nếu không có thiết bị và kỹ năng đặc biệt.

Lời Dịch giả:   X. Êxênhin - Nhà thơ lớn của đồng quê nước Nga (1895 – 1925) sinh ra ở ngôi làng Kônxtanchinôvơ nhỏ nhắn, yên bình và xinh đẹp, thuộc vùng bình nguyên Riazan mênh mang bát ngát. Nơi ấy có dòng sông Ôka mộng mơ, bình lặng, mát rượi những buổi chiều hè, và khi thu sang lá phong vàng quyến rũ soi lấp lánh dòng sông trong. Thơ Êxênhin là tiếng hát nồng nàn phóng khoáng và ngọt lịm lòng người, ngợi ca tình người quê kiểng đôn hậu thuỷ chung, ngợi ca thiên nhiên Nga bình dị mà tráng lệ, ngợi ca những nỗi niềm chưa có tên để gọi – mà hình như cứ chực vụt trào ra từ những con tim rực ánh lửa hồng.

Từ gắn kết đến yêu thương, từ yêu thương đến sẻ chia, thơ của Lộc có bụi than xóm thợ, có con đường lên mỏ, có đường nét của than, có tượng đài than, có mặn mòi gió biển, sóng biển, nước biển, muối biển, đường đi tới biển, đảo nhỏ trên biển… Biển đã thành nỗi niềm thường trực để những chất liệu cuộc sống bình dị, gần gặn qua cảm nhận và bộ lọc thơ Trịnh Công Lộc trở nên có hồn cốt, có đời sống riêng.

Vậy mà, một người yêu Tổ quốc đến tận đáy lòng như Olga, trước đó khoảng cuối 1938 đến 7-1939 đã bị đi tù vì tội phản bội Tổ quốc. Sự trớ trêu của lịch sử là cây ngải đắng thứ ba đè nặng lên tâm hồn vốn rất ngạy cảm của người nữ thi sĩ Nga này, nhiều khi tưởng chừng như vượt quá sức chịu đựng đối với bà.

 Nadejda Vonpin sinh năm 1900. Năm 1919 tham gia Hiệp hội các nhà thơ Nga. Nhưng sự nghiệp chính của bà là dịch thuật. Bà dịch thơ của Ovidia, Horaxơ, Gớt, Huygo, Bairon ra tiếng Nga. Các tác phẩm của Kupơ, Oantơ Xcot, Merime, Henrich Man…cũng đến tay bạn đọc Nga qua bản dịch của bà.