CẦN CHÚ THÍCH RÕ...

CẦN CHÚ THÍCH SÁCH GIÁO KHOA RÕ RÀNG CHO CÂU VĂN CỦA NGUYỄN TRÃI!

                                                      PGS.TS. VŨ NHO

NHÀ VĂN VŨ NHO - ẢNH PHẠM VĂN SƠN

          Trước đây khi chúng tôi học “Bình Ngô Đại cáo” của Nguyễn Trãi,  câu văn : “Từ Triệu, Đinh, Lí, Trần bao đời gây nền độc lập/ Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên hùng cứ một phương…” (Tự Triệu, Đinh, Lí Trần chi triệu tạo ngã quốc/ Dữ Hán, Đường, Tống, Nguyên nhi các đế nhất phương).

Triệu được chú Thích là Triệu  Vũ Đế, là kỉ nhà Triệu trong Đại Việt sử kí toàn thư.

Sau này không biết vì lí do gì mà người ta hoặc lờ đi không chú thích (Ngữ Văn 10,  nâng cao tập 2 do Trần Đình Sử tổng chủ biên, Ngữ văn 10 tập 2 do Phan Trọng Luận  tổng chủ biên – Nhà xuất bản Giáo Dục, 2007), hoặc coi đó là do Nguyễn Trãi nhầm như GS Bùi Văn Nguyên, hoặc là chú thích không mấy thân thiện với Triệu Đà như SGK  Ngữ Văn Trung học cơ sở lớp 8  tập 2, của nhà xuất bản Giáo Dục, 2004, trang 68:

“(6) Đinh , Lí,  Trần là những triều đại xây dựng nền độc lập của đất nước ta. Còn Triệu là chỉ triều đại của Triệu Đà, kẻ đã cướp nước Âu Lạc, nhưng sử sách trước đây có tài liệu coi đó là một triều đại của nước nhà.”

Chúng tôi hoàn toàn tán thành bài viết công phu của nhà nghiên cứu Vũ Bình Lục “An Dương Vương và Triệu Vũ Đế nên thờ ai”, in trong cuốn “ Vừa đi vừa nghĩ”, Nxb Hội Nhà Văn, 2024, tr. 14.

Bài viết này nhà nghiên cứu đã đề cập đến nhiều vấn đề, nhưng khẳng định là Nguyễn Trãi không hề nhầm. Chính một số  người Việt chúng ta mới nhầm lẫn. Triệu Vũ Đế tức Triệu Đà được viết trong “ Đại việt Sử kí toàn thư” , một bộ sử chính thống của nước ta. Ông có  chính thất người Thái Bình, có đền thờ ở Thái Bình. Chính Triệu Đà đã tiêu diệt Thục Phán An Dương Vương. Sử sách và nhiều nhân vật nổi tiếng của ta ca người Triệu Vũ Đế, trong khi “Sử nước ta không có lời nào khen ngợi ông vua người nước Thục ( tức An Dương Vương – Vũ Nho chú)  này”.

Tóm lại, Nguyễn Trãi không hề nhầm khi coi Triệu Vũ Đế, nhà Triệu là triều đại của nước ta, chống lại nhà Hán. Nhà nghiên cứu Vũ Bình Lục đã khẳng định dứt khoát :

“ Triệu Đà tuy gốc ở Chân Định, sử nhà Hán chép thế là vì ông ấy là con nuôi Triệu Cao, nhưng cả đời ông ấy sống với người Việt, lấy vợ Việt, con cháu nối tiếp nhau sống theo phong tục tập quán, văn hóa Việt. Cho dù là ở Chân Định, đất Hán, nhưng Triệu Đà chính gốc người Việt, nước Văn Lang xưa”. Hãy xem đoạn ghi chép Triệu Vũ Đế tiếp sứ nhà Hán là Lục Giả :

“Khi sứ đến, Vua ngồi xổm mà tiếp Lục Giả. Giả nói : Vương vốn người Hán, họ hàng mồ mả đều ở nước Hán, nay lại làm trái tục nước mình, mà muốn chiếm cứ đất này để chống đối với nhà Hán, há không lầm sao?[…] Vua ra dáng sợ hãi đứng dậy nói rằng : Tôi ở đất này lâu ngày, quên mất cả lễ nghĩa? Nhân hỏi Giả rằng:  Tôi với Tiêu Hà, Tào Tham ai hơn? Giả nói: Vương hơn chứ. Lại hỏi : Tôi với Hán đế ai hơn?[…] Vua cười và nói: Tôi lấy làm giận là không được nổi dậy ở bên ấy, biết đâu chằng bằng nhà Hán. Giả ngồi yên lặng, sắc mặt tiu nghỉu” (Đại Việt Sử kí toàn thư, nxb Hồng Đức, 2020, trang 69, 70). Xem đó đủ biết Triệu Vũ Đế  tự tin và tự tôn  như thế nào!

Chủ tịch Hồ Chí Minh trong  bài  diễn ca “ Lịch sử nước ta” cũng viết:

          Triệu Đà là vị hiền quân,
Quốc danh Nam Việt trị dân năm đời.

Như vậy không nghi ngờ gì nữa, cần phải chú thích rõ ràng câu văn của Nguyễn Trãi trong “Bình Ngô đại cáo”. Ghi rõ Triệu là Triệu Vũ Đế, người lập nhà Triệu  với tên nước (quốc danh) Nam Việt chống lại nhà Hán.

          Chấm dứt sự mơ hồ về nhà Triệu, trả lại danh dự cho người đứng đầu triều đại độc lập chống lại nhà Hán phương Bắc!

                                              Hà Nội, 4 tháng 7 năm 2024