SỐNG LÀ ĐỂ YÊU THƯƠNG - NHÂN ĐỌC “TÌM EM GIỮA NGÀN SAO LẤP LÁNH”
CỦA HỒ ĐIỆP THANH THANH

(Đăng Diễn đàn Văn nghệ Việt Nam số 316 + 317
tháng 5 & 6 năm 2021)

NGUYỄN THỊ THIỆN

NHÀ VĂN NGUYỄN THỊ THIỆN

Tiểu thuyết “Tìm em giữa ngàn sao lấp lánh” là sáng tác của cây bút trẻ Hồ Điệp Thanh Thanh do NXB Hội Nhà văn ấn hành quý II năm 2021, gồm hai tập với gần 800 trang in (khổ 13,3 x 21,2). Cầm trên tay cuốn sách bìa nhiều màu, tên chữ nổi sắc nhũ ánh vàng rất bắt mắt tạo ấn tượng đẹp cho bạn đọc ngay từ ban đầu. Tiểu thuyết tái hiện chi tiết và sống động quá trình đấu tranh lúc dai dẳng nhẫn nại, lúc căng thẳng quyết liệt để giành giật sự sống ở những con người kém may mắn mắc bệnh hiểm nghèo, gây cảm xúc mạnh mẽ tới bạn đọc. Đã lâu lắm tôi mới lại được vui buồn, cười khóc với nhiều cung bậc tình cảm cùng các nhân vật tiểu thuyết như thế.

Thấu hiểu, đồng cảm sâu sắc với những con người kém may mắn

Thoạt đầu, cứ nghĩ rằng viết về những con người bị trọng bệnh hẳn là câu chuyện sẽ dễ nặng nề. Song càng đọc tiểu thuyết tôi lại càng thích
thú. Từng trang viết, nhà văn trẻ đã diễn tả tinh tế niềm đồng cảm, xót thương những con người bất hạnh đang từng ngày phải đương đầu với căn bệnh quái ác. Người viết gửi gắm qua từng câu chữ thái độ trân trọng, ngưỡng mộ những con người bé nhỏ cả về thân phận và tuổi đời nhưng rất bản lĩnh, giàu nghị lực và có tâm hồn trong sáng. Như lời
đề từ tác giả viết: “Nếu em biết có cuốn sách này trên
đời, em sẽ biết rằng mọi người luôn nhớ đến em”, câu văn nằm ngoài văn bản này đã khơi gợi chú ý và tâm thế, hướng người đọc tiếp nhận văn bản thuận lợi hơn.

Nội dung tiểu thuyết đã tập trung tái hiện một đoạn đời của những bệnh nhân tuổi thanh niên và thiếu nhi - những con người đang ở chặng bình minh của cuộc đời tràn đầy những hứa hẹn. Chỉ vì mắc căn bệnh quái ác, các cháu phải điều trị tại khoa ung thư máu ở Bệnh viện K. Trong số đó, có những bệnh nhân phải từ giã cõi đời khi còn rất nhỏ tuổi như cháu Minh hoặc những thiếu nữ vừa bước vào tuổi đẹp nhất cuộc đời là Như Ý. Lại có người với nghị lực và bản lĩnh cứng cỏi, cùng với sự điều trị, chăm sóc tích cực của các y bác sỹ, cuối cùng đã chiến thắng bệnh tật, vượt lên số phận, có được cuộc sống an vui, hạnh phúc về sau như hai thanh niên Hải và Huy… Vốn sống khá phong phú và trái tim nhân hậu khiến tác giả đã từ điểm nhìn của người trong cuộc, đồng cảm sâu sắc với những cảnh đời bất hạnh, nhất là những bệnh nhân cha mẹ là người lao động chân tay vất vả, hoàn cảnh sống nghèo khổ. Sự sống và cái chết với họ cách nhau rất mong manh, đối mặt hằng ngày với đớn đau, thuốc men, bơm truyền hóa chất trị xạ nhưng tất cả các bệnh nhân đó đều yêu thương, quan tâm, quý mến nhau như các thành viên trong một gia đình lớn.

Lòng tốt và tình yêu thương là vàng mười của cuộc sống

Tiểu thuyết Tìm em giữa ngàn sao lấp lánh hấp dẫn được người đọc ở năng lực xây dựng nhân vật của tác giả mà ở đó, lòng tốt và tình yêu thương
là giá trị cao nhất, thứ vàng mười của tâm hồn con người - chữ dùng của Nguyễn Tuân - tiếp cho những người yếu thế vượt lên nghịch cảnh.

Tiểu thuyết có sức chứa như một dòng sông lớn, với trí tưởng tượng phong phú, nhà văn miêu tả cả chuỗi những sự kiện, chi tiết chọn lọc. Từ đó tính cách, hoàn cảnh từng nhân vật dần bộc lộ. Xây dựng nhân vật trung tâm là Như Ý, Hồ Điệp Thanh Thanh tâm sự: chị đã dựa vào một nguyên mẫu là cô em họ ở ngoài đời. Như Ý là cô gái mới 18 tuổi, vừa tốt nghiệp trung học phổ thông ở một trường vùng quê đồi núi. Cô thi đỗ vào Cao đẳng sư phạm chưa kịp nhập học thì phát hiện ra mình bị căn bệnh quái ác: ung thư máu. Tuy thiếu vắng tình cảm của mẹ - mẹ cô bỏ nhà đi không tin tức khi cô mới vài tuổi đầu. Như Ý ở với bố - ông Quang, người đàn ông khắc khổ có bề ngoài đen đúa, khô khan nhưng thương con theo cách rất riêng. Như Ý có ngoại hình xinh xắn, làn da trắng, mái tóc đen và dày, trải dài mải mướt; thoang thoảng hương thảo mộc thanh mát khiến bọn trẻ cùng trong phòng bệnh cảm mến gọi cô là chị Tiên nữ. Đặc biệt nụ cười sáng rực rỡ của Như Ý không chỉ khiến chàng thanh niên tên Hải say mê mà còn được nhiều người quý mến. Mọi người yêu quý cô bởi nghị lực cứng cỏi nhưng tâm hồn lại tinh tế. Trong tác phẩm, tôi rất thích thú khi Như Ý nghĩ ra - hay chính là tác giả sáng tạo nên - chi tiết đặc sắc “cái lọ cảm xúc”. Ở đó cô gấp rất nhiều ngôi sao nhỏ bằng giấy nhũ óng ánh: sao màu vàng tượng trưng cho niềm vui, màu bạc tượng trưng cho nỗi buồn. Dù biết quỹ thời gian của mình còn rất ngắn nhưng cô không hề kêu ca hay than vãn, trái lại cô gái trẻ ấy luôn nén đau đớn, quan tâm tới mọi người. Những lúc cơn đau thuyên giảm, cô tự tay gấp tặng các em nhỏ trong viện nhiều ngôi sao may mắn, truyền cho các em niềm tin và tinh thần lạc quan. Với bản thân và gia đình, Như Ý hay lo xa, còn chủ động để dành tiền tiết kiệm, lại còn tự đi chụp ảnh (thờ) để lại cho bố, ghi sổ những điều cần thiết nhất dặn dò người thân trước lúc đi xa…

Một nhân vật trung tâm khác song hành với Như Ý là Hải - người thanh niên cao ráo, điển trai lại thông minh, vừa tốt nghiệp Đại học chưa lâu, đang có công việc ổn định tại một ngân hàng uy tín cũng bị căn bệnh ung thư đại tràng đe dọa tước đi mạng sống. Hải sau cú sốc đã nung nấu quyết tâm, tự vượt lên chính mình, vừa chữa bệnh vừa đi làm shipe để có tiền trang trải cuộc sống và dốc lòng làm việc từ thiện, dành sự quan tâm và yêu thương đến các em nhỏ trong bệnh viện. Chính trong những lần làm thiện nguyện đó, anh gặp Như Ý và tình yêu trong hai người trẻ tuổi ấy lặng thầm nảy nở, tuy cả hai chẳng ai nói với nhau một lời nào có chữ yêu.

Trong mỗi trang viết, tác giả đã hóa thân, đi sâu vào nội tâm nhân vật, tái hiện những số phận đáng thương nhưng nhân cách lại đáng phục. Những con người ấy tự biết mình đang đi ở đoạn cuối hành trình cuộc đời nhưng rất trân quý cuộc sống, vẫn lạc quan, chan chứa tình yêu thương, quan tâm tới mọi người. Miêu tả nội tâm nhân vật luôn là thách thức lớn đối với mọi cây bút văn xuôi. Ở đây người viết tuy là tác phẩm đầu tay nhưng
đã tỏ ra thật vững vàng khi miêu tả diễn biến tâm trạng, suy nghĩ của nhân vật cả nam lẫn nữ, cả thiếu nhi lẫn thanh niên phù hợp với tâm lý lứa tuổi và giới tính, nhất là tả tâm trạng các em nhỏ như cu Minh, em Hồng, bé Mập cùng mắc bệnh hiểm nghèo đang điều trị cùng phòng bệnh với Như Ý - việc này không phải nhà văn nào cũng làm được. Tuy vậy, khi miêu tả tâm trạng người lớn tuổi như ông Quang hay bà Lành còn có đoạn chưa thật nhuần nhị.

Lối kể chuyện hấp dẫn đa giọng điệu

Bộ tiểu thuyết hai tập khá dày dặn này đã chứng tỏ tác giả có trí tưởng tượng bay bổng, lối kể chuyện đa giọng điệu khá mượt mà, trẻ trung, hấp dẫn. Tác phẩm có những đoạn và câu văn phảng phất chất thơ lãng mạn, hàm chứa tính triết lý về cuộc sống. Rất ghi nhận là những câu - đoạn đó được tác giả tách in nghiêng trong một số trang viết, có kèm theo hình ảnh minh họa của họa sĩ làm cho cuốn tiểu thuyết tăng thêm cảm xúc thẩm mỹ cho người đọc. Tiêu biểu như: “Con người ta đôi khi chiến thắng được sinh mệnh không phải vì thuốc tiên, dược liệu tinh hoa của trời đất mà chỉ cần một thứ gần gũi bên mình đó là tình yêu thương” (trang 133 - tập 1). “Vết thương ngoài da có thể khâu vá, bôi thuốc rồi khép miệng, có để lại sẹo cũng vẫn là lành lặn. Vết thương trong lòng sẽ tàn phá cả tâm hồn (trang 207 - tập 1)… Con người ta được vui vẻ là được tiếp thêm một sức sống mới kỳ diệu” (trang 85 - tập 2)…

Qua bộ tiểu thuyết, tác giả muốn gửi thông điệp gửi tới mọi người: sống là để yêu thương, hãy biết trân quý cuộc sống từng phút giây. Tác phẩm viết về những con người yếu thế, nội dung câu chuyện thật buồn thương nhưng đậm đà chất nhân văn, truyền tải đến mọi người nghị lực, niềm tin yêu và chan chứa tình yêu con người, tình yêu cuộc sống.

Hà Nội - mùa Xuân 2022