Chân dung Văn nghệ sĩ

    Mười lăm năm công tác tại Thư viện Hà Nội, hai mươi mốt năm làm công tác Biên tập, Quản lý Phòng Biên tập tại Nhà xuất bản Văn học. Bên cạnh ông là chữ và chữ, ngày tháng lật mở qua những trang bản thảo văn chương, thì việc ông trở thành người sáng tác, rồi trở thành một nhà văn, ấy cũng là thuận Đạo tự nhiên vậy!

Cái tên “Từ Ngàn Phố” xuất hiện lần đầu với bài thơ “Ngựa Gióng lại về” với những câu như “nước mình nhọn núi, tròn đồi/ mặt sông thì trắng, da trời thì xanh” viết tháng 5 năm 1979 và in trên Tạp chí Văn nghệ Quân đội cuối năm đó. Thế là bút danh Từ Ngàn Phố ra đời từ đấy và “xuyên suốt”cuộc đời thơ của Nguyễn Tuấn.

Tôi ấn tượng với Mã Giang Lân trong đôi lần ngồi trong Hội đồng chấm luận án tiến sĩ, khi đọc tóm tắt tiểu sử của anh trong Nhà văn Việt Nam hiện đại (Kỷ yếu của Hội nhà văn). Và đặc biệt là khi đọc bài viết của nhà thơ Vũ Từ Trang trong cuốn Nhà văn độc hành độc bộ. Hóa ra những phẩm chất tư duy hệ thống, sắc sảo, rành mạch, chi tiết, chặt chẽ của một người làm nghiên cứu không lấn át phẩm chất mơ mộng, lãng đãng, “không rành mạch” (Nguyễn Duy: “Xin chớ hỏi tại sao như vậy/ Tôi vốn không rành mạch bao giờ”) của người làm thơ.

Đăng Bẩy sinh năm 1948, thời tuổi thơ ở làng, anh kể, chiến tranh đói dài đói rạc, phải làm đủ thứ nghề như đào mương, cắt tóc, thợ may, phu hồ. Cho nên đến năm 1965 đi thanh niên xung phong, làm đường, trồng rừng, gian khổ nhưng có đủ bữa ăn, thoát được cái đói. Đủ năm năm công tác, anh được đi học bổ túc rồi thi đại học, may đỗ điểm cao, được gửi đi Liên Xô du học.

Không thể kể hết các hiện vật quý hiếm như các bài báo, các cuốn sách, các bức ảnh, bức tranh, các vật lưu niệm được sắp xếp một cách hệ thống, lớp lang. Tầng một với ba mảng: Các nhà văn Nga – xô viết với Việt Nam; Các nhà văn Việt Nam với Liên xô và Chủ tịch Hồ Chí Minh với văn học Nga.

Với thành tích công tác từ những ngày đầu cách mạng, nhạc sĩ Văn ký đã được Nhà nước tặng thưởng Huân chương kháng chiến chống Pháp hạng Ba, Huân chương kháng chiến chống Mỹ hạng Nhất, Huân chương Độc lập hạng Ba, Giải thưởng Nhà nước về Âm nhạc năm 2001. Nhạc sĩ Văn Ký qua đời ngày 26 tháng 10 năm 2020, hưởng thọ 93 tuổi. Ông được Nhà nước truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật năm 2022.

 Tôi chỉ biết cười xòa, chị ăn sóng nói gió, thẳng ruột ngựa như người dân vùng cao, còn tôi thì lại nhỏ nhẹ từ bé. Tuy cùng là hội viên Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam, cùng viết về người Thái Tây Bắc nhưng Đỗ Thị Tấc làm những công trình sưu tầm đồ sộ, hoành tráng, tôi lại khai thác nét đẹp của các mỹ tục, giới thiệu với các dân tộc khác hiểu thêm tinh hoa của một nền văn hóa còn như những lớp trầm tích.

Nhà thơ Mỵ Duy Thọ viết nhiều chủ đề về quê hương, đất nước, bạn bè, người thân, nghề nghiệp…vv, với nhiều thể loại thơ như: Lục bát, ngũ ngôn, thất ngôn trường thiên và thơ tự do. Thơ ông đa dạng sâu lắng, ngọt ngào, chân thành, có tư tưởng, nhiều bài giàu hình ảnh và tính nghệ thuật. 

   Quay về với chuyện Dạ ra học đem theo hai cô con gái một hột gà một hột vịt, mũm mĩm, tươi roi rói giữa cao điểm thời bao cấp khó khăn không phải chuyện đùa! Nhưng giời thương. Bé Lim bé Líp đẹp như tranh. Dạ nuôi con nhỏ phải nói là "siêu tài" vì lối sống "siêu" tự nhiên. Một đứa đã đi học, một đứa sắp. Đứa tên Lim, đứa tên Líp. Ba mẹ con Dạ như ba con búp bê. Búp bê mẹ búp bê con.

  Khát vọng tình yêu đồng nghĩa với khát vọng sống đã tạo ra một thế giới sắc dục trong thơ Kim Khánh. Yếu tố nhục cảm đậm đặc trong tập Vườn tháng giêng. Tuy nhiên, sex vào đến thơ chị thăng hoa trong thế giới cảm xúc lãng mạn của thiên đường tình yêu: Đêm ấy trăng khỏa trần trên sóng/ Sóng dưới trăng cũng dứt tấm màn đen/ Ngực sóng vồm lên, trào ra dào dạt/ Ào theo trăng lướt thướt phía bãi bờ…